Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo o długości 1987,5 km przebiega przez obszar pięciu województw i jest najdłuższą trasą rowerową w Polsce. Wyjątkowość i różnorodność regionów, przez które prowadzi szlak, podkreślają atrakcje turystyczne, zarówno te usytuowane bezpośrednio na trasie, jak i te znajdujące się w obszarze, szerokiego na dwadzieścia kilometrów, "korytarza" po obu stronach trasy. Są wśród nich liczne zabytki stanowiące ważną część polskiego dziedzictwa kulturowego: obiekty architektoniczne, miasta słynące ze swojej wielokulturowości, wiekowe układy urbanistyczne oraz miejsca o niezwykłej wartości przyrodniczej.
Szlak rozpoczyna się w województwie warmińsko-mazurskim, w okolicach Elbląga. Prowadzi przez malownicze tereny wzdłuż Zalewu Wiślanego, stwarzając okazję do odwiedzenia okazałej katedry we Fromborku. W Braniewie, tuż przy granicy z Obwodem Kaliningradzkim, Green Velo przyjmuje kierunek wschodni i prowadząc przez tereny Warmii i Mazur, dociera do styku granic Polski, Rosji i Litwy.
Dalej szlak biegnie przez Suwalszczyznę, mijając tereny Puszczy Augustowskiej. Na Podlasiu (na odcinku wielu kilometrów) Green Velo wiedzie wzdłuż granic z Białorusią i Ukrainą. Podróżujący tą trasą miłośnicy przyrody z pewnością docenią walory Parków Narodowych: Biebrzańskiego, Białowieskiego, Wigierskiego i Narwiańskiego.
Rejon Lubelszczyzny, oprócz malowniczej przyrody, obfituje także w urokliwe nadbużańskie sanktuaria: w Kostomłotach, Kodniu i Jabłecznej. Koneserzy rowerowych podróży z pewnością chętnie odwiedzą słynące ze swej wielokulturowości Chełm i Włodawę, a następnie odpoczną na terenie Roztoczańskiego Parku Narodowego.
W województwie podkarpackim, w drodze do Przemyśla, z pewnością warto zatrzymać się na chwilę przy drewnianych cerkwiach w Radrużu i Chotyńcu, wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Kolejny odcinek trasy biegnie w kierunku zachodnim przez wspaniałe krajobrazowo tereny Pogórza Przemyskiego i Dolinę Sanu. Rowerowa wycieczka stwarza okazję do poznania uroków wsi Pogórza Dynowskiego, a następnie walorów miast: Rzeszowa, Łańcuta i Leżajska.
Szlak biegnący doliną Sanu prowadzi do Sandomierza, jednego z najpiękniejszych miast w Polsce. Świętokrzyski odcinek Green Velo to wyjątkowy etap szlaku. Z położonego na wzgórzach Sandomierza trasa prowadzi w górę Wisły do niewielkich Skotnik, pozwalając podziwiać nizinne krajobrazy ukształtowane przez najwspanialszą z polskich rzek. Ze Skotnik jedzie się przez coraz mocniej pofałdowane tereny Wyżyny Sandomierskiej do Klimontowa i zamku Krzyżtopór w Ujeździe, a dalej pośród wzniesień z widokami na główne pasmo Gór Świętokrzyskich do Kielc, Oblęgorka, Sielpi Wielkiej i Końskich. Pomimo pofałdowania terenu ten odcinek trasy nie powinien przysporzyć problemów nawet osobom mniej zaawansowanym w turystyce rowerowej.
PRZEBIEG TRASY GŁÓWNEJ SZLAKU GREEN VELO
- województwo warmińsko-mazurskie (394 km): Elbląg – Tolkmicko – Frombork – Braniewo – Pieniężno – Górowo Iławeckie – Lidzbark Warmiński – Bartoszyce – Sępopol – Barciany – Węgorzewo – Banie Mazurskie – Gołdap;
- województwo podlaskie (508 km): Trójstyk Granic Wisztyniec – Okliny – Jeleniewo – Szurpiły – Prudziszki – Suwałki – Krzywe – Magdalenowo – Mikaszówka – Płaska – Białobrzegi – Goniądz – Osowiec Twierdza – Strękowa Góra – Tykocin – Jeżewo Stare – Rzędziany – Białystok – Supraśl – Gródek – Michałowo – Siemianówka – Hajnówka – Dubicze Cerkiewne – Kleszczele – Czeremcha – Mielnik – Niemirów;
- województwo lubelskie (355 km): Gnojno (przeprawa promowa na Bugu) – Janów Podlaski – Neple – Terespol – Kodeń – Sławatycze – Włodawa – Chełm – Krasnystaw – Zwierzyniec – Józefów – Susiec – Maziły;
- województwo podkarpackie (426 km): Podlesina – Narol – Horyniec Zdrój – Radruż – Wielkie Oczy – Chotyniec – Przemyśl – Krasice – Krzywcza – Piątkowa – Dąbrówka Starzeńska – Dynów – Ulanica – Błażowa – Budziwój – Rzeszów – Strażów – Łańcut – Białobrzegi – Żołynia – Leżajsk – Rudnik nad Sanem – Zarzecze – Pysznica – Radomyśl nad Sanem – Zaleszany – Trześń;
- województwo świętokrzyskie (203 km): Sandomierz – Skotniki – Klimontów – Ujazd – Iwaniska – Raków – Borków – Dyminy – Kielce – Szczukowice – Oblęgorek – Grzymałków – Plenna – Sielpia Wielka – Końskie.
ROWEROWE KRÓLESTWA GREEN VELO
Na szlaku wydzielono 12 tak zwanych "Królestw Rowerowych" tj. atrakcyjnych regionów, w których warto zaplanować dłuższy pobyt. Każde "Królestwo" ma swoją specyfikę, określaną przez ukształtowanie powierzchni, warunki naturalne, uwarunkowania historyczne i kulturowe.
"Królestwa Rowerowe" na szlaku Green Velo to:
- Królestwo "Nad Zalewem Wiślanym";
- Królestwo "Warmia i okolice";
- Królestwo "Północne Mazury";
- Królestwo "Suwalszczyzna i Puszcza Augustowska";
- Królestwo "Dolina Biebrzy i Narwi";
- Królestwo "Puszcza Białowieska i Puszcza Knyszyńska";
- Królestwo "Dolina Bugu";
- Królestwo "Polesie";
- Królestwo "Roztocze";
- Królestwo "Pogórze Karpackie";
- Królestwo "Ziemia Sandomierska i Dolina Dolnego Sanu";
- Królestwo "Góry Świętokrzyskie i okolice".
Jak mawiają rowerzyści - w każdej z tych krain warto pokręcić się dłużej...
CHARAKTERYSTYKA SZLAKU
Szlak składa się z TRASY GŁÓWNEJ, prowadzącej z Elbląga do Końskich przez pięć województw Polski Wschodniej, oraz szeregu dodatkowych tras łącznikowych i bocznych.
Szlak ten prowadzi po różnych nawierzchniach, przede wszystkim: bitumicznych, utwardzonych i gruntowych drogach publicznych oraz po ciągach pieszo-rowerowych i wydzielonych drogach rowerowych o nawierzchni bitumicznej i gruntowej.
Łączna długość oznakowanych w ramach projektu szlaków, wchodzących w skład Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo, wynosi 2079,5 kilometra, w tym:
- trasa główna (Elbląg - Końskie) 1887,5 km;
- woj. świętokrzyskie: 202,9 km (10,8 %);
- woj. lubelskie: 355,2 km (18,8 %);
- woj. podlaskie: 508,4 km (26,9 %);
- woj. podkarpackie: 426,8 km (22,6 %);
- woj. warmińsko-mazurskie: 394 km (20,9 %);
- trasy łącznikowe i boczne: łącznie 192 kilometry.
Długość trasy głównej i łączników w poszczególnych województwach przedstawia się następująco:
- województwo świętokrzyskie:210,6 km, w tym 202,9 km trasy głównej i 7,7 kilometrów tras łącznikowych i bocznych;
- województwo lubelskie: 414,1 km, w tym 355,2 km trasy głównej i 58,9 kilometrów tras łącznikowych i bocznych;
- województwo podlaskie: 598,5 km, w tym 508,4 km trasy głównej i 90,1 kilometrów tras łącznikowych i bocznych;
- województwo podkarpackie: 459 km, w tym 426,8 km trasy głównej i 32,2 kilometrów tras łącznikowych i bocznych;
- województwo warmińsko-mazurskie: 397,3 km, w tym 394 km trasy głównej i 3,1 kilometrów tras łącznikowych i bocznych.
NAWIERZCHNIA I SPOSÓB POPROWADZENIA SZLAKU
Odcinki Green Velo poprowadzone drogami publicznymi i drogami wewnętrznymi, na których rowerzysta porusza się wspólnie z innymi pojazdami, dominują na szlaku. Łącznie 77,9% tj. 1471 km trasy biegnie w ruchu ogólnym. Część szlaku stanowią odcinki wydzielonych dróg rowerowych o nawierzchni asfaltowej (bitumicznej), jak również wykonane z kostki brukowej lub płyt różnego rodzaju, a także drogi gruntowe przeznaczone wyłącznie dla rowerów (np. w dużej części po nasypach dawnych linii kolejowych). Te najbardziej oczekiwane przez rowerzystów odcinki trasy stanowią 14,4% całości, co stanowi 271 kilometrów. Prawie dwie trzecie tego fragmentu to bitumiczne drogi rowerowe.
Ostatnią kategorią są odcinki poprowadzone jako ciągi pieszo-rowerowe (z separacją pieszych oraz rowerzystów oraz bez niej). Są to w dużej mierze chodniki i wspólne ciągi poprowadzone dla pieszych i rowerzystów. 7,7% trasy jest poprowadzona takimi ciągami, czyli łącznie 145 kilometrów.
OZNAKOWANIE SZLAKU GREEN VELO
Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo oznakowany jest na całej długości metalowymi tabliczkami z logo szlaku na pomarańczowym tle. Lico znaków pokryte jest folią odblaskową co sprawia, że znaki są doskonale widoczne o zmierzchu i w nocy. Znaki te zostały wprowadzone do Kodeksu Drogowego w 2013 roku, na potrzeby realizacji tego projektu. Na całej długości szlaku znajduje się około siedmiu tysięcy tabliczek w pięciu różnych rodzajach.
Podstawowy, kwadratowy znak R-4 o wymiarach 20x20 cm pokazuje przebieg szlaku i potwierdza kierunek jazdy za skrzyżowaniem. Znak R-4b to strzałka kierunkowa, pokazująca kierunek skrętu szlaku na skrzyżowaniu. Znaki R-4c, R-4d i R-4e to dodatkowe elementy oznakowania, pokazujące odległości do ważniejszych miejscowości na szlaku i wskazujące przebieg innych szlaków rowerowych przecinających trasę Green Velo.
W MOR-ach (Miejscach Obsługi Rowerzystów), na węzłach komunikacyjnych, na węzłach szlaków rowerowych i przy ważniejszych atrakcjach turystycznych ustawione są tablice z logo szlaku Green Velo. Każdy MOR (poza woj. warmińsko-mazurskim) oznaczony jest również widocznym z daleka szyldem z nazwą danej lokalizacji.
Ponadto system oznakowania uzupełniają znaki z grupy E-7/E-12, pokazujące kierunek do atrakcji turystycznych w pobliżu szlaku Green Velo (muzea, zabytki, pomniki przyrody, punkty widokowe itp.).
Dodatkowo na szlaku wyznaczono kilkanaście tras łącznikowych, pozwalających na dojazd do węzłów komunikacyjnych i ważniejszych atrakcji turystycznych w pobliżu szlaku. Są one również oznakowane znakami R-4 z czarnym logo szlaku oraz numerem danej trasy. Pierwsza cyfra numeru na znaku odpowiada województwu, w którym rozpoczyna się trasa, a dwie kolejne cyfry to identyfikator (kolejny numer) danej trasy:
- województwo warmińsko-mazurskie: numer 101, 102 itd.;
- województwo podlaskie: numer 201, 202 itd.;
- województwo lubelskie: numer 301, 302 itd.;
- województwo podkarpackie: numer 401, 402 itd.;
- województwo świętokrzyskie: numer 501, 502 itd.
Taki system pozwala na tworzenie w przyszłości dalszych odnóg i łączników szlaku w sposób zapewniający czytelność oznakowania oraz zwiększający wygodę podróżowania rowerem po Polsce Wschodniej.
Zestawienie łączników i tras dodatkowych przedstawia tabela poniżej.
Lp. | Numer łącznika | Województwo | Długość (km) | Przebieg |
1 | 101 | warmińsko-mazurskie | 1,4 km | Pieniężno (centrum) |
2 | 102 | warmińsko-mazurskie | 1,7 km | Glitajny - Korsze |
3 | 201 | podlaskie | 20,8 km | Augustów |
4 | 202 | podlaskie | 45,6 km | Strękowa Góra - Łomża |
5 | 203 | podlaskie | 8,3 km | Białystok (centrum) |
6 | 204 | podlaskie | 5,3 km | Białowieża (centrum) |
7 | 205 | podlaskie | 2,8 km | Białowieża (rezerwat żubrów) |
8 | 206 | podlaskie/lubelskie(mazowieckie) | 15,5 km | Mielnik - Serpelice - Gnojno |
9 | 207 | podlaskie | 6,8 km | Gać - Pniewo |
10 | 301 | lubelskie podkarpackie | 66,7 km | Zwierzyniec - Ulanów/Zarzecze |
11 | 401 | podkarpackie | 3,0 km | Rzeszów PKP |
12 | 402 | podkarpackie | 2,3 km | Łańcut (centrum) |
13 | 501 | świętokrzyskie | 5,3 km | Kielce (centrum) |
14 | 502 | świętokrzyskie | 2,4 km | Kielce (PKP) |
15 | - | lubelskie | 2,7 km | Terespol |
16 | - | lubelskie | 1,4 km | Józefów |
SUMA 192 KM |
MIEJSCA OBSŁUGI ROWERZYSTÓW (MOR)
MOR-y (Miejsca Obsługi Rowerzystów) są istotnym elementem infrastruktury szlaku Green Velo. Są to punkty odpoczynku, wyposażone w wiaty, ławy i stoły oraz kosze na śmieci, tablice informacyjne, stojaki rowerowe. MOR-y różnią się od siebie wielkością, posiadają też odmienny wygląd w każdym województwie. MOR-y są bardzo pozytywnym elementem powstałego szlaku rowerowego, rozmieszczonym dość gęsto przy trasie i w jej pobliżu.
Na trasie wybudowano (wg danych z regionów) 228 MOR-ów, z czego 213 na trasie głównej, a pozostałe na łącznikach. Oznacza to, że średnio co 8,9 km na trasie głównej (z Elbląga do Końskich) rowerzysta może odpocząć w Miejscu Obsługi Rowerzystów.
Liczba MOR w podziale na województwa przedstawia się następująco:
- województwo świętokrzyskie: 25 MOR (w tym na trasie głównej 25 MOR), w tym 10 MOR wyposażonych w toalety;
- województwo lubelskie: 41 MOR (w tym na trasie głównej 38 MOR), w tym 15 MOR wyposażonych w toalety;
- województwo podlaskie: 72 MOR (w tym na trasie głównej 63 MOR), w tym 15 MOR wyposażonych w toalety;
- województwo podkarpackie: 50 MOR (w tym na trasie głównej 48 MOR), w tym 7 MOR wyposażonych w toalety;
- województwo warmińsko-mazurskie: 40 MOR (w tym na trasie głównej 39 MOR), w tym 23 MOR wyposażonych w toalety.
MIEJSCA PRZYJAZNE ROWERZYSTOM (MPR)
MPR, czyli Miejsca Przyjazne Rowerzystom są to obiekty noclegowe, gastronomiczne, atrakcje turystyczne, punkty usługowe i centra informacji turystycznej, które zadeklarowały spełnianie szeregu kryteriów "przyjazności dla rowerzystów".
„Bike Friendly" czyli „przyjazny rowerom" (rowerzystom) to określenie używane w wielu krajach świata w celu wyróżnienia obiektów, dostosowanych w szczególny sposób dla użytkowników tego środka lokomocji. Określenie to obejmuje zarówno obiekty turystyczne: noclegowe, gastronomiczne, muzea i inne atrakcje, jak i obiekty użyteczności publicznej, edukacyjnej, zdrowotnej, rekreacyjnej i inne. Rodzaj dostosowania i zakres udogodnień zależne są od specyfiki obiektu.
Standard MPR - Miejsca Przyjaznego Rowerzystom na Wschodnim Szlaku Rowerowym Green Velo wyróżnia 5 kategorii obiektów "przyjaznych rowerzystom" i określa łącznie 16 kryteriów przyjazności obiektu dla rowerzystów. Kryteria te są różne dla poszczególnych kategorii obiektów. Inne standardy obowiązują dla miejsc noclegowych, a inne dla atrakcji turystycznych czy centrów informacji turystycznej. Jest to związane z odmiennymi oczekiwaniami rowerzystów wobec poszczególnych typów obiektów.
W roku 2015 rekomendację MPR otrzymało łącznie 545 obiektów położonych wzdłuż szlaku Green Velo.
Zainteresowani uzyskaniem statusu MPR powinni zapoznać się z regulaminem przyznawania rekomendacji (w załączeniu).
WITACZE GREEN VELO
W ramach tworzenia szlaku wykonano koncepcję, projekt techniczny oraz 7 tzw. „witaczy" - charakterystycznych elementów zagospodarowania turystycznego na Wschodnim Szlaku Rowerowym Green Velo. Witacze umiejscowione zostały w następujących lokalizacjach: Bolcie („Trójstyk Granic") w województwie podlaskim, Gnojno nad Bugiem w województwie lubelskim, Józefów w województwie lubelskim, Huta Złomy w województwie podkarpackim, Ulanów w województwie podkarpackim, Sandomierz w województwie świętokrzyskim oraz Kielce w województwie świętokrzyskim.
INFORMACJE OGÓLNE
Szczegółowe informacje nt. Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo znajdują się na poświęconej mu stronie internetowej.
Osoby, które chcą nawiązać współpracę w ramach rozwoju szlaku lub chcą zgłosić uwagi, spostrzeżenia, mogą to uczynić kontaktując się z następującymi osobami:
- Utrzymanie infrastruktury - Grzegorz Szczęsny, tel. 41 341 69 50, e-mail: grzegorz.szczesny@sejmik.kielce.pl
- Miejsca Przyjazne Rowerzystom - Grzegorz Szczęsny, tel. 41 341 69 50, e-mail: grzegorz.szczesny@sejmik.kielce.pl
- Obsługa, aktualizacja i publikacja treści na portalu www.greenvelo.pl - Magdalena Osełka, Anna Kowalska, Magdalena Kowalczyk, tel. 41 348 00 60, e-mail: informacja@swietokrzyskie.travel
- Problemy z działaniem portalu www.greenvelo.pl - Jarosław Panek, tel. 41 361 80 57, e-mail: rzecznik@swietokrzyskie.travel
- Obsługa mediów społecznościowych - Anna Strzelecka, tel. 41 361 80 57 wew. 28, e-mail: a.strzelecka@swietokrzyskie.travel
- Współpraca z podmiotami trzecimi (udzielanie licencji do znaku Green Velo, udzielanie patronatów Green Velo, współpraca z mediami, public relations) - Jarosław Panek, tel. 41 361 80 57, e-mail: rzecznik@swietokrzyskie.travel
- Współpraca z podmiotami trzecimi (wykonywanie wydawnictw promocyjnych i gadżetów) - Anna Drzewiecka, tel. 41 361 80 57 wew. 28, e-mail: a.drzewiecka@swietokrzyskie.travel
- Dystrybucja bezpłatnych wydawnictw promocyjnych (dotyczy obszaru województwa świętokrzyskiego) - Jakub Oczkowski, tel. 41 341 69 12, e-mail: jakub.oczkowski@sejmik.kielce.pl
- Współpraca z podmiotami trzecimi (organizacja targów, eventów) - Anna Szczawurska, tel. 41 361 80 57, e-mail: a.szczawurska@swietokrzyskie.travel
INFORMACJA TURYSTYCZNA
Pełny wykaz jednostek świadczących usług IT na szlaku znajduje się na stronie Wschodniego Szlaku Rowerowego Green Velo. Poniżej lista wybranych regionalnych centrów informacji turystycznej w regionach.
województwo świętokrzyskie
Regionalne Centrum Informacji Turystycznej
ul. Sienkiewicza 29; 25-007 Kielce
tel. +48 0 41 348 00 60
e-mail: informacja@swietokrzyskie.travel
www.swietokrzyskie.travel
województwo warmińsko-mazurskie
Warmińsko – Mazurska Regionalna Organizacja Turystyczna
ul. Staromiejska 1
10-017 Olsztyn
tel. +48 89 535 35 65 / 66
e-mail: info@mazurytravel.com.pl
www.mazurytravel.com.pl
województwo podlaskie
Regionalne Centrum Informacji Turystycznej
ul. Odeska 1; 15-406 Białystok
(Gmach Opery i Filharmonii Podlaskiej)
tel. +48 85 732 68 31
e-mail: cit@podlaskieit.pl
www.podlaskieit.pl
województwo lubelskie
Lubelski Ośrodek Informacji Turystycznej i Kulturalnej
ul. Jezuicka 1/3; 20-113 Lublin
tel. +48 81 532 44 12
e-mail: info@loitik.eu
www.lubelskietravel.pl
województwo podkarpackie
Centrum Informacji Turystycznej
Rynek 26; 35-064 Rzeszów
tel. +48 17 875 47 74
e-mail: cit@prot.rzeszow.pl
www.podkarpackie.travel
fot.: K. Pęczalski, D. Łukasik, archwium ROT WŚ, województw: warmińsko-mazurskiego, lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego