Perspektywy rozwoju polskiego rolnictwa i wsi zależą od miejsca i roli rolnictwa w rozwoju gospodarki unijnej.
Prognozy popytu wewnętrznego na żywność i surowce rolne są niewielkie, z wyjątkiem zapotrzebowania na rośliny energetyczne. Negatywnych skutków malejącego popytu wewnętrznego Unii, a także w Polsce nie zrównoważy wzrost poziomu życia.
Unijny eksport żywności przetworzonej jest stopniowo ograniczany malejącymi dopłatami do drogiej produkcji, która zderza się na rynku światowym z konkurencją ze strony tańszej i obfitej żywności z innych regionów świata.
Czynniki kształtujące warunki popytu wewnętrznego i zewnętrznego na żywność będą determinowały szansę rozwoju polskiej produkcji rolnej. Zbliżenie polskich cen do cen unijnych oraz niskie kwoty produkcji przyznanych Polsce w toku negocjacji akcesyjnych wyznaczają na wiele lat wielkość produkcji surowców rolnych w Polsce na niskim poziomie.
Integracja Polski z UE rozszerzyła rynek europejski, powiększając eksport i import, co złagodziło skutki spadku spożycia krajowego.
Szansę rozwoju produkcji rolnej i powiększania jej wartości należy widzieć w:
• zmianie struktury produkcji na korzyść produktów poszukiwanych na rynku i nie objętych limitami unijnymi,
• zbliżaniu cen skupu części produktów do znacznie wyższych cen w dawnej Unii, co podwyższy wartość produkcji,
• wykorzystaniu potencjału produkcji warzyw i owoców,
• rozwijaniu produkcji roślin energetycznych,
• powiększaniu produkcji surowców i żywności metodami naturalnymi , czemu sprzyjać będzie poprawa infrastruktury i organizacji rynku żywności ekologicznej oraz efektywniejsza promocja polskiej żywności zagranicą,
• wyrównywaniu dopłat obszarowych w Polsce do poziomu w krajach dawnej UE,
• zniesieniu barier w światowych stosunkach gospodarczych.
Na rolników korzystnie oddziałuje poprawa ogólnych warunków gospodarowania, lepsza organizacja rynku, rozwój infrastruktury technicznej i społecznej wsi, lokalnego przetwórstwa żywności, miejsc pracy w drobnym biznesie, a zwłaszcza kształcenie młodzieży.
Zwiększenie produkcji w Polsce i poprawa konkurencyjności gospodarstw zależeć będą od szans ich modernizacji technicznej oraz rozbudowy potencjału przemysłu przetwórczego.
Prawie pół miliona gospodarstw musi dokonać w naszym kraju w ciągu najbliższych 10 lat znacznych inwestycji w mechanizację, w budynki inwentarskie, w obiekty prośrodowiskowe i urządzenia technologiczne.
Dopłaty bezpośrednie zwiększyły zdolności akumulacji środków części gospodarstw średnich i dużych. Proces ten będzie się nasilał do końca 2013 r.
Prawdziwe zmiany w potencjale i nowoczesności rozpocznie skumulowane działanie instrumentów finansowania Wspólnej Polityki Rolnej oraz Europejskiego Funduszu Rolnego Rozwoju Obszarów Wiejskich, które umożliwia bezpośrednie dotowanie inwestycji produkcyjnych.