Zwany "nadwiślanką" owoc o intensywnej barwie i aromacie
Wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych 6 września 2006 roku w kategorii orzechy, nasiona, zboża, warzywa i owoce.
Wiśnia sokowa zwana "nadwiślanką"
Charakterystyka produktu
Wygląd
Owoc wiśni o intensywnej bordowej barwie, mniejszy od odmian szlachetnych.
Kształt
Owoc okrągły, lekko spłaszczony.
Wielkość
Średnica owocu 12-20 mm, masa 2-3,35 g, uzależniona jest od wieku drzewa i stanowiska.
Barwa
Barwa ciemnoczerwona do bordowej, jednolita na całej powierzchni owocu. Miąższ w kolorze ciemnoczerwonym, jednolity w całej objętości owocu. Intensywna barwa utrzymuje się także po procesie przetwórczym.
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Owoc jędrny, soczysty.
Smak i zapach
Owoc aromatyczny, smak i zapach charakterystyczny dla wiśni, bardzo intensywny, lekko cierpki.
Dodatkowe informacje
Owoce otrzymywane są z uprawy wiśni własnokorzeniowych rozmnażanych z odrostów korzeniowych. Drzewa cechuje silny wzrost, są długowieczne (50-100 lat) na glebach gliniastych, natomiast na wapieniach ich żywotność wynosi 20-25 lat. W naturalnych warunkach korona osiąga kulisto-spłaszczony kształt. Na wapieniach owoc ma intensywniejszą barwę, lecz jest mniejszy. Owocowaniu drzew sprzyja podwyższona zawartość wapnia w podłożu. Drzewa cechuje znaczna odporność na choroby, lecz stosunkowo niska na wiosenne ochłodzenia, głównie w okresie kwitnienia, a przez to duża nieregularność owocowania.
Tradycja oraz historia pochodzenia
Wiśnia nadwiślanka jest lokalnym typem wiśni sokowej, znanej również pod nazwą słupska, słupianka lub słupiec od nazwy miejscowości Słupia Nadbrzeżna, w której po raz pierwszy na początku XX wieku pojawiły się pierwsze jej nasadzenia. Ich twórcą był Teofil Zając ze Słupi Nadbrzeżnej, który sadzonki nabył od ziemianina Leszczyńskiego. Wiśnie prawdopodobnie stanowiły wyselekcjonowane siewki wiśni stepowej, której reliktowe egzemplarze można jeszcze dziś spotkać w tym rejonie. Teofil Zając urzeczony walorami owoców namówił w 1925 roku dyrektora szkoły w Słupii Nadbrzeżnej – Jana Krupę na obsadzenie z pomocą uczniów drogi do Tadeuszowa. Pan Czesław Mikołajek był jednym z uczniów uczestniczących w akcji sadzenia. Jak się okazało, był to doskonały sposób na rozpropagowanie uprawy tej wiśni. Z biegiem czasu wiśnia rozpowszechniona została w pasie nadwiślańskim i stąd jej aktualna częściej stosowana nazwa nadwiślanka. Najdynamiczniejszy rozwój uprawy nastąpił w okresie międzywojennym pod wpływem zainteresowania kupców, którzy owoce kupowali na pniu. Owoce cieszyły się i cieszą powodzeniem zarówno w konsumpcji owoców świeżych, jak i w przetwórstwie. Zwiększający się areał nasadzeń zmuszał producentów do nowych kanałów dystrybucji. Jednym z nich okazała się droga wodna, gdzie statkiem regularnie kursującym na trasie Warszawa – Sandomierz, owoce były transportowane do Warszawy. Na rynku warszawskim wiśnie cieszyły się dużym powodzeniem ku zadowoleniu konsumenta i producenta. Problematykę uprawy tej regionalnej sokówki podejmowali liczni autorzy prac dyplomowych i badawczych. Sokówka nadwiślana znalazła się również w opisie podręcznika dla studentów. Z uwagi na znacznie wyższe parametry (ekstrakt i kwasowość) w porównaniu z owocami innych odmian wiśni, owoce nadwiślanki są bardzo przydatne do produkcji koncentratu wiśniowego, a wyprodukowany z nich koncentrat wiśniowy ma lepszą barwę i aromat przy mniejszym zużyciu owoców. Walory owoców nadwiślanki podejmowali również w swoich artykułach regionaliści "O sokówce ze Słupi". Obecnie nasadzenia drzew tej odmiany stanowią areał około 1000 ha i zlokalizowane są w pasie nadwiślańskim cechującym się dużą zawartością wapnia w podłożu.
