Od ponad stu lat wypiekany w piecu chlebowym
Wpisany na Listę Produktów Tradycyjnych w dniu 20 kwietnia 2007 roku w kategorii wyroby piekarnicze i cukiernicze.
Wypiekany od ponad stu lat Piernik z żytniej mąki
Charakterystyka produktu
Wygląd
Przybiera kształt prostokątnego naczynia, w którym jest pieczony.
Kształt
Placek w formie prostokątnej, u góry lekko wybrzuszony.
Wielkość
W zależności od użytej formy. Najczęściej placek ma ok. 34 cm długości i 11 cm szerokości z mniejszej formy, natomiast z większej ok. 40 cm długości i 25 cm szerokości.
Barwa
Barwa zewnętrzna skórki - brązowa, na przekroju - złocisto-brązowa.
Konsystencja, „wrażenie w dotyku”
Ciasto w środku jest miękkie i puszyste z widocznymi dziurkami po pęcherzykach powietrza.
Smak i zapach
Przyjemny słodko-korzenny smak, zapach korzenno-miodowy.
Tradycja oraz historia pochodzenia
Piernik z żytniej mąki dawniej był tradycyjnym wypiekiem charakterystycznym dla wsi Projęcin (obecnie Nowy Odrowążek) oraz okolicznych miejscowości. Zgodnie z miejscowym obyczajem piernik był, w tych okolicach, świątecznym przysmakiem wypiekanym zwykle na święta Bożego Narodzenia, Wielkanoc, Zielone Świątki, Pańskie Przemienienie oraz wesela. Pieczono go zazwyczaj w piecach chlebowych obok chleba lub innych ciast. Nie zachowały się pisemne dokumenty potwierdzające jego historię, bo tak naprawdę ich nie było. Właśnie z ustnych przekazów wiadomo że piernik przygotowuje się od początku z żytniej mąki. Potwierdzeniem znajomości receptury i ponad 100-letniej metody wytwarzania piernika z żytniej mąki jest wywiad etnograficzny przeprowadzony z 6 najstarszymi mieszkankami wsi Nowy Odrowążek, które od zawsze bardzo aktywnie udzielały się w życiu wsi i parafii. Receptura i sposób wyrobu piernika jest przekazywany z pokolenia na pokolenie od wielu lat. Jednak postęp w piekarnictwie spowodował napływ nowych technologii wypieku oraz znikanie z wiejskich domów pieców chlebowych, dzięki czemu gospodynie zaczęły wypiekać ciasta, a w tym i piernik z żytniej mąki w nowoczesnych piekarnikach. Obecnie piernik z żytniej mąki jest pieczony w piecu chlebowym głównie przez starsze gospodynie z okazji świąt Bożego Narodzenia albo przy okazji wypieku tradycyjnego chleba.
