Fasola korczyńska

Wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych 20 kwietnia 2007 roku w kategorii orzechy, nasiona, zboża, warzywa i owoce.

Charakterystyka produktu

Wygląd
Ziarna fasoli korczyńskiej są białe, pokryte cienką skórką, dobrze wypełnione, o jednolitym kształcie.

Kształt
Kształt nerkowaty, bocznie spłaszczone.

Wielkość
Masa 85 ziaren nie może być mniejsza niż 100 gram.

Barwa
Barwa biała, typowa dla zdrowych ziaren.

Smak i zapach
Ziarna mają bardzo delikatny, łagodny i pozbawiony goryczy smak. Zapach ziaren naturalny, swoisty, bez zapachu pleśni, stęchlizny i innych obcych zapachów.

Dodatkowe informacje
Ziarna fasoli korczyńskiej zawierają znaczne ilości białka. Są bogate w sole mineralne, zwłaszcza fosforu i wapnia oraz witaminy (przede wszystkim grupy B).

Tradycja oraz historia pochodzenia
Najpopularniejszą odmianą fasoli w okolicach Nowego Korczyna był i jest Piękny Jaś, karłowy biczykowy. Tę odmianę fasoli w okolicach Nowego Korczyna na szeroką skalę zaczęto uprawiać w latach 70-tych XX w. Warunki uprawy tej odmiany były tak dobre i uzyskiwano tu tak dorodne okazy fasoli, że odmianę pochodzącą z tego regionu zaczęto nazywać „fasolą korczyńską”. Nazwa pochodzi od nazwy gminy - Nowy Korczyn. Uprawy fasoli rozprzestrzeniły się na obszarze, na którym można było uzyskać jej odpowiednią jakość i pożądane parametry. Obszar ten obejmuje obecnie pięć gmin. Historia upraw fasoli na tym obszarze była opisywana w wielu publikacjach. Fasola jest rośliną ciepłolubną i bardzo wymagającą w stosunku do temperatury. W tej części Ponidzia, występuje mikroklimat charakteryzujący się dłuższym niż w okolicznych obszarach okresem wegetacji, wyższymi średnimi temperaturami, szczególnie w miesiącach wiosennych. Warunki te sprzyjają uprawie fasoli Jaś. Mało jest obszarów w Polsce, gdzie urośnie i wyda plon.
W opracowaniu pt. „Uprawa fasoli na nasiona” przygotowanym przez pana inż. Krzysztofa Szelągowskiego i wydanym przez WOPR Modliszewice w 1988 r. czytamy: „W województwie kieleckim najkorzystniejsze warunki do uprawy fasoli istnieją w jego południowej części. W początkach lat osiemdziesiątych blisko 50% areału uprawy fasoli całego województwa znajdowało się w gminie Nowy Korczyn. Z tego około 80 % powierzchni zasiewów zajmowała fasola biczykowa – Piękny Jaś, pozostałą część stanowiły odmiany średnionasienne, także o nasionach kolorowych. Fasola ta jest uprawiana w rejonie Nowego Korczyna od przeszło trzydziestu lat. Obecnie trudno jest ustalić skąd został pozyskany pierwszy materiał siewny. Wiadomo, że obecnie nie prowadzi się hodowli zachowawczej tej fasoli, z tego względu nasion nie można nabyć w sklepach rozprowadzających materiał siewny”. W „Tygodniku Ponidzia” z 26 października 2004. w artykule „Najlepszy świętokrzyski produkt regionalny” czytamy: „Teren gminy Nowy Korczyn jak sięgnąć do materiałów źródłowych od zarania istnienia tego warzywa w Polsce aż do naszych czasów jest znaczącym zagłębiem fasolowym. Specyficzne, bogate w składniki mineralne i konsystencję gleby oraz jej ciepłotę. Fasola jest rośliną ciepłolubną. Dla tego rodzaju uprawy grunty wzdłuż brzegów Wisły i Nidy oraz warunki pogodowe panujące w całym cyklu od kiełkowania aż po zbiory sprawiły, że produkt „od zawsze” tu uprawiano nabywając sprawności, doświadczenia w produkcji. W latach 80 połowa areału województwa, na którym była uprawiana, znajdowała się na terenie właśnie gminy Nowy Korczyn. O renomie i znaczeniu produktu, jakim jest fasola korczyńska dla miejscowej ludności świadczą m.in. opracowania etnograficzne dokumentujące jego tradycję. Przykładem może być scenariusz „Szopki po Parchocku” opracowanej w grudniu 1990 i przedstawionej w styczniu 1991 roku miejscowej publiczności.