Tylko co piąta osoba niepełnosprawna w wieku produkcyjnym pracuje.
Niepełnosprawni pracownicy mają wiele do zaoferowania potencjalnym pracodawcom. Nie brak im wykształcenia i kwalifikacji, a umiejętnościami często przewyższają innych pracowników. Z ambicją i zaangażowaniem podchodzą do powierzonych im zadań, co motywujaco wpływa na resztę załogi. Ponadto pracodawca zatrudniający osobę niepełnosprawną może skorzystać z licznych przywilejów i ulg.
Zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych następuje na takich samych zasadach, jak w przypadku zatrudnienia osób pełnosprawnych - wybierając pracownika należy brać pod uwagę jego doświadczenie zawodowe i kwalifikacje.
Podstawowym aktem normatywnym regulującym prawa i obowiązki pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne, w tym również uprawnienia niepełnosprawnego pracownika, jest ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zmian). Sytuacje w stosunkach pracy, tak jak wszystkich innych pracowników, regulują przepisy prawa pracy, przede wszystkim Kodeksu pracy.
Osoba niepełnosprawna może pracować pod warunkiem, że zostanie dopuszczona do pracy przez lekarza medycyny pracy (jak każdy pracownik), a praca na danym stanowisku jest zgodna ze wskazaniami zawartymi w orzeczeniu lekarza orzecznika.
Pracowników z orzeczonym stopniem niepełnosprawności można znaleźć zamieszczając własną ofertę w urzędach pracy, biurach pośrednictwa pracy i biurach karier.
Obowiązki pracodawcy wobec zatrudnionej osoby niepełnosprawnej
Osoba niepełnosprawna nie może pracować dłużej niż 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo, a w przypadku stopnia umiarkowanego lub znacznego - 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. Niepełnosprawny nie może być zatrudniony w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Przepisy te nie dotyczą jednak osób zatrudnionych przy pilnowaniu.
Stosowanie skróconych norm czasu pracy nie powoduje obniżenia wysokości wynagrodzenia wypłacanego w stałej miesięcznej wysokości.
Osoba niepełnosprawna ma prawo do dodatkowej piętnastominutowej przerwy w pracy na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Wliczana jest ona do czasu pracy.
Niepełnosprawny ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności ma prawo do dodatkowych dziesięciu dni roboczych urlopu wypoczynkowego. Przysługuje on po przepracowaniu roku od dnia zaliczenia niepełnosprawnego do jednego z tych stopni niepełnosprawności. Urlop ten nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych lub do urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów - jeżeli jego wymiar przekracza 10 dni roboczych.
Pracodawca ma również obowiązek zwolnić z pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, osobę z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym:
- jeżeli przedstawi wniosek o skierowanie na turnus rehabilitacyjny trwający nie dłużej niż 21 dni roboczych, raz w roku. Wniosek sporządza lekarz sprawujący opiekę nad niepełnosprawnym,
- w celu wykonania badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.
Osoby te muszą jednak przedstawić pracodawcy skierowanie na turnus rehabilitacyjny z wyprzedzeniem, które zapewni zaplanowanie pracy w zakładzie.
Uprawnienia przysługujące zatrudniającemu osobę niepełnosprawną
Polskie prawo przewiduje szereg uprawnień dla pracodawców zatrudniajacych niepełnosprawnych. Są to różne formy dofinansowań lub zwolnień finansowych (z wpłat na PFRON), które można podzielić na dwie grupy:
- pokrywane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych- dofinansowanie do wynagrodzenia osób niepełnosprawnych, zwolnienie z wpłat na PFRON,
- przez starostwa powiatowe - zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy niepełnosprawnej , wyposażenia stanowiska pracy, szkolenia pracownika oraz zwrot kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy.
Przydatne strony:
- Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
- Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
- Ministerstwo Gospodarki
- Ministerstwo Finansów
- ZUS
- Ogólnopolska Baza Pracodawców Osób Niepełnosprawnych - www.obpon.org
- Serwis Informacyjny dla Pracodawców Osób Niepełnosprawnych - www.zpchr.info
- Serwis Konsultacyjno - Doradczy dla Zakładów Pracy Chronionej - vademecumwiedzy.pl
- Portal dla osób z niepełnosprawnością - www.niepelnosprawni.pl